De komende jaren zet de verstedelijking in Nederland flink door. Er ontstaat een metropolitaan landschap waarin vier grote steden steeds meer functioneren als één verbonden regio. Utrecht is de snelst groeiende stad van Nederland: de stad staat hoog in de top 10 van kennistopregio’s, heeft een zeer centrale ligging en ligt te midden van aantrekkelijke en cultuurhistorisch rijke landschappen. Dankzij deze uitstekende vestigingsvoorwaarden is het einde van de groei voorlopig nog niet in zicht.
De Merwedekanaalzone is een belangrijke verdichtingszone in de stad. Deze zone verbindt twee werelden, de oude en de nieuwe stad. De binnenstad, Dichterswijk, Parkhaven en Rivierenwijk met traditionele baksteenarchitectuur en een warm kleurenpalet. Maar ook Kanaleneiland, ontworpen vanuit het gedachtengoed ‘licht, lucht en ruimte’, met veel groen in de woonomgeving, met haar na-oorlogse systeem bouw, een veel lichtere architectuur ontworpen vanuit een bouwsysteem met een duidelijke gridstructuur zowel in de verkaveling als in de gevels.
<quote_01>"In Utrecht zetten we de kans die de groei biedt in om op alle fronten een nog betere stad te worden"<quote_01><quote_author_01>- Gemeente Utrecht<quote_author_01>
Binnen de verbonden regio onderscheidt Utrecht zich door de focus op Urban Healthy Living. Eén van de plekken waar Urban Healthy Living vorm krijgt is de Merwedekanaalzone, een oud industriegebied van 70 hectare aan de westzijde van het historische centrum. Het gebied zal in 2030 zijn getransformeerd naar een levendig nieuw stadsdeel met circa 10.000 nieuwe woningen. Het voormalig Defensieterrein is het eerste gebied dat in ontwikkeling wordt gebracht. Eigenaar en ontwikkelaar BPD nam het initiatief om de ambities van de Gezonde Stad voor dit gebied vorm te geven.
De Gezonde Stad gedachte is vertaald naar kernwaarden die de condities vormen voor een gelukkig en gezond leven. Dat houdt in dat integraal is nagedacht over groen, duurzaamheid, mobiliteit, energie, klimaat en circulariteit. Samen met ingenieurs van Arup en landschapsarchitect OKRA zijn op al deze thema’s concepten ontwikkeld. Zo is voor een optimaal microklimaat de bebouwing zo gemodelleerd dat nagenoeg alle woningen minimaal twee uur zon hebben, ook in de winter. Het groen is zo gesitueerd dat vanuit alle woningen zicht is op minimaal één grote boom, een collectieve tuin of groen dak. Ook is integraal nagedacht over speelwaarden. De gedachte hier achter is, dat als een omgeving veilig en aantrekkelijk is voor kinderen, dit ook geldt voor ieder een in de leeftijd van 8 tot 88.
De verbonden stad - De verbonden stad gaat over niet alleen over ruimtelijke aspecten, maar ook over verbondenheid tussen mensen onderling. We ontwerpen een uitnodigende wijk waar sociale contacten vanzelfsprekend tot stand komen, waar mensen elkaar leren kennen en weten te vinden.
De gelaagde stad - De gelaagde stad gaat over het beleven van de stad op verschillende niveaus, verschillende maaivelden zijn met elkaar verbonden en geven een diversiteit aan stedelijke belevingen, the city at eye- and sky level. Gelaagd betekent ook gemengd, een stad waar wonen, werken, recreëren op een vanzelfsprekende wijze door elkaar heen lopen.
De veerkrachtige stad - De stad groeit en transformeert constant. Op het voormalige Defensieterrein is ruimte voor dit doorgaande proces – flexibiliteit en overmaat zijn belangrijke voorwaarden voor een toekomstbestendige stad. Alle plinten zijn extra hoog waardoor in de tijd wisselend gebruik mogelijk is. Veerkracht gaat ook over de mentale staat van de stad en haar bewoners en een gevoel van ruimte en optimisme dat is het plan verankert is. Veerkracht betekent klimaatbestendig ontwerpen, omgaan met hittestress en extreme buien.
De speelse stad - Een speelse stad verrast door onverwachte plekken, er is altijd iets te ontdekken. De speelse stad is kleurrijk en divers. Maar speels staat ook voor ‘easy living, gemak, licht’ leven – letterlijk en figuurlijk – we maken een lichte en zonnige stadswijk. Niet alles is bedacht, er is dynamiek en beweging, spelenderwijs leren in de stad hoe je gezond leeft. Een stad die fijn is voor kinderen is fijn voor iedereen.
De inclusieve en uitnodigende stad - De stad is van iedereen. Juist een diversiteit van mensen, achtergrond, inkomen, opleidingsniveau zorgt voor stedelijkheid. Op het voormalig Defensieterrein komen 120 sociale woningen, 20% van het totaal woningaanbod. Woningen die architectonisch één geheel vormen met de rest van de wijk. Wat alle mensen in de wijk bindt is dat ze houden van een stedelijke leefstijl. Inclusief staat voor je ergens thuis voelen. Een wijk die open staat voor initiatieven, met ruimte voor experiment.
In de wijk wordt bewegen op alle fronten gestimuleerd. Het plan is een belangrijke schakel in het rondje ‘Stadseiland’, een zes kilometer nieuwe groene parkroute langs de kanalen van Utrecht. Een verhoogde boardwalk schakelt de wijk aan het park. Deze autovrije promenade is de drager voor de belangrijkste voorzieningen en verbindt de wijk met de andere nieuwe buurten van de Merwedekanaalzone. Omdat 75% van het dakoppervlak nodig is voor zonnepanelen, is gekozen het resterende dakvlak goed te benutten. Een collectief dakpark van 360 m lang in het hart van de wijk vormt een bijzondere straat op hoogte. De ‘Skywalk’ biedt bewoners en bezoekers een unieke ervaring en een prachtig uitzicht op de stad. ‘Show movement’ is een uitgangspunt voor de Skywalk. Met de trap naar de 5e verdieping is gezond, maar wordt pas echt leuk als je op een digitale teller ziet hoe snel je voorganger was, aldus één van de architecten.
