Het entreegebied van Stichting Werelderfgoed Kinderdijk wordt de komende jaren toekomstbestendig gemaakt. De visie die SVP in samenwerking met BoschSlabbers heeft gemaakt, maakt het verhaal van Kinderdijk nog beter beleefbaar. Alle betrokken partijen delen de ambitie dat het molengebied in Kinderdijk het eerste internationale top-icoon in de wereld wordt, waar het ontwikkelen van de toeristische hotspot samengaat met het verbeteren van de leefbaarheid, het behouden van de beleving, authenticiteit, rust en ruimte en het versterken van de natuur. Een toeristische hotspot als deze kan alleen blijven bestaan als dat gebeurt in symbiose met de omgeving, inwoners, ondernemers, natuur en het landschap. Het plan is ontwikkeld in een intensief participatietraject. Kinderdijk is niet alleen een bijzondere plek voor toeristen. Het is ook een ‘levend’ gebied, er wordt gewoond, gewerkt en het waterschap zorgt ervoor dat we droge voeten houden. Samen met deze partijen, de dorps- en molenbewoners, de provincie, de RCE, de SWEK en de gemeente, is gekeken hoe we rust en reuring kunnen sturen en zorgen voor een gebied in balans.
Deze visie op de opgave is samengevat in de volgende vier uitgangspunten:
1. Zo zuiver mogelijk maken van de molens en het landschap waar zij in staan
2. Alle aspecten van de watermachine beleefbaar maken
3. De logistieke knoop ontwarren en de verschillende stromen in goede banen leiden
4. Het werelderfgoed benaderen als een ‘levend’ gebied
De vier uitgangspunten zorgden voor een zestal planprincipes. De eerste is het toevoegen van de Voorkamer. De Voorkamer is de centrale ontvangstruimte voor het werelderfgoed die wordt begrensd door de twee waardhuizen. Hier komt de individuele bezoeker aan wanneer deze per boot, bus, fiets of te voet in Kinderdijk arriveert. Dit is de plek waar de lange lijnen uit de polder de dijk raken, maar is ook de plek waar het water uit de Alblasserwaard al eeuwen uitgeslagen wordt, de bakermat van Kinderdijk. Er wordt ruimte gemaakt (onder andere door sloop van windkracht 4) zodat er plek is voor een warm welkom. Een nieuwe aantrekkelijke en ruime ontvangstplek zal ervoor zorgen dat niet alleen bezoekers makkelijker weten waar ze heen moeten, maar door de dubbelfunctie is het ook gelijk een uitkijkpunt over de Lekdijk en de molens.
De molens in het landschap zijn zeer fotogeniek. Het landschap met zijn lange lijnen en de reeks van molens is van een unieke kwaliteit. In het plan zullen daarom zichtlijnen zoveel als mogelijk worden benadrukt en op een aantal plekken zullen deze ook moeten worden hersteld. Het is een feit dat het open polderlandschap heel gevoelig is voor vervuiling. De lange lijnen van de polder van de Alblasserwaard zijn vanaf de dijk in één oogopslag te lezen. De Middelkade is een waterscheiding en een eeuwenoude lijn die de polder en de dijk verbond met elkaar. De Middelkade wordt opnieuw de centrale as van het werelderfgoed en de haakse verbinding met de dijk wordt hersteld. Langs de kade ervaar je niet alleen de polder maar zie je de molens in het gelid en kan je het watersysteem aflezen.
Wie vandaag de dag over het terrein loopt zal het opvallen dat delen van het gebied alles behalve Unesco waardig zijn. Met name het gebied van de Nederwaard is sterk verrommeld. Maar ook het gebied rondom de entree en de Middelkade is verrommeld. Met eenduidige en passende landschappelijke middelen wordt het hele gebied hoogwaardig en eenduidig ingericht.
Kinderdijk is een compact dorp aan de dijk en heeft een prachtig werelderfgoed. Beiden moeten naast en met elkaar kunnen leven. In het stedenbouwkundig plan is een deel van het programma van het erfgoed verder van het dorp af komen te liggen en meer centraal in het gebied. In de Voorkamer worden de bezoekers opgevangen en op een vanzelfsprekende manier het gebied in geleid. Zo wordt drukte bij de entree voorkomen en ligt de reuring meer in het centrum van het gebied.
Een aantal logistiek en veiligheidsproblemen vraagt al jaren om een geïntegreerde aanpak. In toenemende mate komen bezoekers via het water naar het werelderfgoed. Dat is heel mooi want daarmee kan de overlast die veroorzaakt wordt door verkeer over de dijk afnemen. De halte van de waterbus wordt uitgebreid om het toenemende vervoer over het water te faciliteren en te stimuleren. Maar er komen ook groepen met de bus en individuele bezoekers te fiets. Al deze bezoekers dienen op een goede manier het gebied in te worden geleid. Dat gecombineerd met fietsers door en langs het gebied en doorgaand autoverkeer over de dijk zorgt op piekdagen voor zeer onveilige situatie bij de entree van het werelderfgoed en die moet worden verbeterd. In het plan wordt ingezet op een veilige oplossing die verkeersstromen scheidt waar nodig en zorg draagt voor voldoende ruimte voor de verschillende gebruikers.
Het gebied van het werelderfgoed wordt gezoneerd door de verschillende gebieden wat meer te thematiseren. Hiermee zijn bezoekersstromen beter te sturen en te faciliteren. Er worden vier thematische eilanden gedefinieerd met een eigen functie en sfeer: de Voorkamer, het Educatie eiland met de groepsentree, het Rietsnijderseiland en de Middelkade met voorzieningen.
Kinderdijk is niet ontstaan rondom de molens, maar omdat er scheepsbouw was en is. Het dorp Kinderdijk heeft een eigen identiteit. Met bewoners wordt er gewerkt aan een visie op op het dorp. In deze visie zal de invulling worden gegeven aan ‘dorp in de luwte’. Het stedenbouwkundig plan richt zich primair op het entreegebied, maar er wordt bewust rekening gehouden met de relatie tot het dorp. Opgave is een entreegebied te ontwerpen waarbij de balans gevonden is tussen voldoende afscherming van de overlast van bezoekers aan het werelderfgoed. Maar tegelijk moet er voldoende verbinding met het dorp zijn en met de lokale economie. Het Potterein wordt ingericht voor en door het dorp. Dit verborgen gebied in de oksel van de Lekdijk wordt verbonden met de kleinschalige, dorpse wereld achter de dorpskerk.
