In het vestingstadje Klundert in Noord-Brabant ligt een braakliggend terrein met een bijzondere historie. Gemeente Moerdijk schreef een tender uit voor de herontwikkeling van de locatie waar circa 40 woningen moeten komen. De prijsvraag is gewonnen door projectontwikkelaar De Realisatie die in samenwerking met SVP en Adviesbureau Haver Droeze een stedenbouwkundig en architectonisch ontwerp presenteerden. Het terrein was in de zeventiende eeuw een verdedigingswal, vandaar dat de naam ‘Het Bolwerk’ is gekozen.
Zoals de naam Oliemolenstraat al doet vermoeden, was vroeger een oliemolen op het terrein te vinden. Daarnaast zijn in de bodem restanten gevonden van een zeventiende-eeuwse verdedigingswal en een gracht. Naast de intrigerende historie, vraagt ook het hoogteverschil van 2,5 meter op het terrein om een zorgvuldige en integrale aanpak. En dat vinden we een leuke uitdaging!
We vinden het belangrijk dat onze ontwerpen verder gaan dan mooie gebouwen met oog voor natuur, duurzaamheid en parkeren. In dit geval is de historie ook leidend. Een in het oog springend voorbeeld hiervan is dat we de groene, verhoogde vestingwal terugbrengen en versterken. Op deze aarden wal komt een gebouw van drie verdiepingen met 24 appartementen (variërend tussen de 60 en 100 m2). Hoewel de omvang van het appartementengebouw beperkt blijft, wordt het een eyecatcher die refereert aan het stoere karakter van een verdedigingsmuur. De zijden die de vroegere ravelijnen volgen, verwijzen met structuur en kleur naar een voormalig bastion en de historische verdedigingsmuur door metselwerk en een gesloten uitstraling. De entreekant is daarentegen juist open en uitnodigend.
Voor het lagere deel van het terrein hebben we drie kleinschalige woonblokken ontworpen die in maat en schaal passen bij de bestaande omgeving. De drie rijwoningen en negen dijkwoningen sluiten in vorm en volume aan op de omliggende bebouwing en maken het bouwblok af. Alle schuine daken hebben dezelfde richting: dit refereert naar de historie van de vele kleine fabriekjes die in deze omgeving hebben gestaan en staan.
De dijk- en rijwoningen staan op het vroegere schootsveld waar destijds alleen houten bebouwing was toegestaan omdat deze bij een aanval snel afgebroken konden worden. Verwijzend naar de geschiedenis worden de woningen daarom voorzien van houten gevelbekleding. De bruin-beige kleur van het hout past mooi bij de kleur van de steen van de bestaande bebouwing aan de Oliemolenstraat.
Het plan is dooradert met natuur die niet alleen aansluit bij de lokale groenstructuren, maar deze en de ecologische verbindingen ook versterkt. Hier hebben we een scala aan oplossingen voor bedacht die de het leven van mens, dier en planten en bomen positief beïnvloedt. Het gebied tussen het appartementencomplex en de woonblokken is zo groot mogelijk gehouden en wordt groen aangelegd. In en op de gevels van de bebouwing is ruimte voor flora en fauna, zoals in de gevel van het appartementengebouw waar ribbelmetselwerk met een grove voeg een habitat vormt voor mos en kleine rotsplanten die niet alleen voor een natuurlijke uitstraling zorgt, maar ook insecten aantrekt. Ook komen er nestgelegenheden in de bebouwing voor onder meer huismussen, zwaluwen en vleermuizen. De relatief gesloten gevels van de woningen zijn een ideale plek om groene gevels te creëren en ook de beplante platte daken dragen bij aan de biodiversiteit. Bijkomend voordeel van groene daken is dat dit bijdraagt aan vertraagd afvoeren van regenwater en het koelen van de woningen. Het vele groen in de plannen verminderd bovendien de hittestress in de buitenruimte.
De woningen worden volgens het Trias Energetica 2.0-principe ontwikkeld, waarmee we ruim voldoen aan de BENG-norm. De woningen, die inclusief alle installaties worden geleverd, zijn energieneutraal en nagenoeg zelfvoorzienend waardoor de woonlasten aantrekkelijk laag zijn. Dit realiseren we onder meer door isolerende maatregelen, een lucht-water-warmtepomp met koelfunctie en hoogwaardige zonnepanelen. Overcapaciteit wordt doorgeleverd aan laadpalen, waarmee o.a. de deelauto’s kunnen laden, maar ook verlichting op aangesloten kan worden.
Duurzaamheid begint met het ontwerpen van woningen die lang meegaan. Dat bereik je door het gebruik van circulaire materialen én een kwalitatief hoogwaardige afwerking. Op het niveau van de materialisatie zijn oneindigheid en circulariteit onze leidende principes.
Om binnen deze opzet zo duurzaam mogelijk te bouwen, passen we circulaire toeslagstoffen toe in het daarmee CO2-besparende beton. De kalkzandsteenwanden met DuBo-Keur zijn duurzaam geproduceerd en hebben een lage milieubelasting. Vloeren zijn in de basis Greenscore kanaalplaatvloeren, die gemaakt zijn voor flexibiliteit en met het oog op hergebruik. Deze duurzaamheidsstappen hebben een groot hefboomeffect naar de toekomst in het voorkomen van afval en het verlagen van de CO2-emissie.
Alle materialen en onderdelen waar juist wél de aanpasbaarheid en dus de tijdelijkheid van belang is, worden volledig demontabel in het casco aangebracht. Hierdoor kunnen deze materialen aan het einde van de levensduur terug de circulaire economie in (biologische of technische kringloop).
Wij zijn er van overtuigd dat er een prachtig nieuw stukje Klundert wordt gecreëerd waar het goed toeven is. Naar verwachting buigt de gemeenteraad van Gemeente Moerdijk zich begin 2023 over het plan. Geeft die groen licht, dan volgt de overdracht van de grond aan de ontwikkelaar. Die kan daarna aan de slag met de voorbereidingen van de bouw.
